درمان شکستگی مچ دست و کاهش درد و ورم با فیزیوتراپی، ورزش و جراحی

در اکثر موارد، شکستگی مچ دست به دلیل زمین خوردن در هنگامی رخ می‌دهد که شما بازوی خود را به سمت بیرون می‌کشید تا در هنگام سقوط یا ضربه، بدن خود را محافظت کنید. مچ دست از ۱۸ استخوان کوچک تشکیل شده است که به آنها “استخوان‌های کارپال” می‌گویند. در ساعد هم دو استخوان به نام رادیوس و اولنا وجود دارند. شکستگی استخوان مچ دست زمانی تشخیص داده می‌شود که یکی از این استخوان‌ها ترک خورده یا شکسته شود. استخوان رادیوس، استخوانی است که اکثراً در شکستگی مچ دست دخیل است و در ساعد قرار گرفته است. همچنین، این استخوان به عنوان نزدیک‌ترین استخوان به انگشتان شست محسوب می‌شود.

انواع شکستگی مچ دست

---

شکستگی استخوان به سه گروه تقسیم می‌شود:

• شکستگی نوع یک که در این حالت استخوان دچار شکستگی شده است اما هنوز در جای طبیعی خود قرار دارد.

• شکستگی نوع ۲ که در این حالت استخوان دچار شکستگی شده و از جای طبیعی خود خارج شده است.

• شکستگی نوع ۳ که حادترین نوع شکستگی استخوان است و چندین شکستگی در یک یا چند استخوان به وجود می‌آید.

معمولاً شکستگی‌های نوع ۱ و ۲ بدون نیاز به عمل جراحی درمان می‌شوند اما درمان شکستگی نوع ۳ با انجام عمل جراحی میسر است.بعد از درمان شکستگی مچ دست فیزیوتراپی توسط آلتروسوند، شاک ویو، ماساژ و ورزش می تواند به بهبود کارکرد دست کمک کند.

چه عواملی باعث شکستگی مچ دست می‌شود؟

---

در بخش زیر به دلایل شکستگی مچ دست اشاره می‌کنیم:

• آسیب دیدگی در هنگام انجام فعالیت‌های ورزشی می‌‌تواند باعث شکستگی مچ شود

• تصادفات خودرویی یا تصادف موتورسیکلت منجر به آسیب دیدگی استخوان مچ خواهد شد.

• سقوط از ارتفاع و زمین خوردن که دست زیر بدن گیر می‌‌افتد باعث شکستگی استخوان مچ دست خواهد شد.

فاکتورهای خطر در بروز شکستگی مچ دست

• اگر شما قصد شرکت در برخی از فعالیت‌های ورزشی سنگین از قبیل اسکی روی یخ یا اسکیت را دارید باید از سطح تعادل بالایی برخوردار باشید زیرا احتمال شکستگی استخوان مچ دست در این تمرینات بسیار بالا است.

• پوکی استخوان یا کاهش تراکم استخوان یکی دیگر از عواملی است که در میان افراد میانسال باعث شکستگی استخوان مچ دست می‌شود.

• سقوط از ارتفاع کم و زمین خوردن می‌‌تواند باعث شکستگی استخوان مچ در افراد ۶۰ سال به بالا که دچار پوکی استخوان هستند شود.

علائم و نشانه‌های شکستگی مچ دست شامل چه مواردی است؟

---

علائم و نشانه‌های شکستگی مچ دست به شرح زیر می‌باشد:

• درد شدید
• حساسیت
• بروز تورم و کبودی
• گرم و قرمز شدن مچ دست
• ایجاد ظاهر غیر عادی مچ به علت جابجا شدن استخوان ناحیه
• ناتوانی در تکان دادن دست و مچ

شکستگی مچ دست چگونه تشخیص داده می‌شود؟

---

برای تشخیص شکستگی مچ دست از روش‌های زیر استفاده می‌شود:

• عکسبرداری به کمک اشعه ایکس: در این روش اشعه ایکس می‌تواند تصاویر دقیقی را از ساختار و موقعیت استخوان نشان دهد که این مسئله اولین اقدام در تشخیص شکستگی استخوان رادیوس یا استخوان زورقی پس از آسیب دیدگی محسوب می‌شود. همچنین از اثر داری به کمک اشعه ایکس برای ارزیابی میزان جدا شدگی استخوان زورقی استفاده می‌شود.

• اسکن استخوان: در صورتی که پزشک به شکستگی استخوان زورقی مشکوک باشد اما شکستگی این استخوان در عکسبرداری به کمک اشعه ایکس نشان داده نشده باشد درخواست انجام اسکن استخوان را می‌دهد که در این روش اطلاعات ارزشمندی در خصوص فعالیت متابولیکی استخوان به دست می‌آید. سطح فعالیت شیمیایی و مشخصات جسمانی در یک استخوان شکسته در مقایسه با یک استخوان سالم هم یکسان نیست و کاملا متفاوت می‌باشد. اسکن استخوان یک روش سودمند برای پیدا کردن شکستگی پنهان استخوان محسوب می‌شود.

• سی تی اسکن و اسکن ام آر آی: در برخی موارد پزشک برای کسب اطلاعات دقیق و واضح در خصوص جزئیات مربوط به شکستگی استخوان و میزان آسیب دیدگی بالقوه رباط و تاندون در خواست انجام سی تی اسکن یا اسکن ام آر ای را خواهد داد زیرا در صورتی که این اجزا آسیب دیده باشند بیمار به درمان فوری نیاز خواهد داشت. رباط به بافت‌هایی گفته می‌‌شود که یک استخوان را به استخوان دیگر متصل می‌کنند. تاندون به بافت‌های گفته می‌‌شود که عضله را به استخوان متصل می‌نمایند.

چه روش‌هایی برای درمان شکستگی استخوان مچ دست وجود دارد؟

---

از روش‌های زیر برای درمان شکستگی استخوان مچ دست استفاده می‌شود.

روش‌های غیر جراحی

در صورتی که شکستگی مچ دست نسبتاً خفیف باشد و استخوان هنوز در موقعیت طبیعی خود باشد، پزشک ممکن است استخوان شکسته را روی گچ قرار دهد تا استخوان بتواند بهبود یابد. در برخی افراد که شکستگی و انحراف ساده‌تری در استخوان مچ دست دارند و استخوان کمی از موقعیت اصلی خود فاصله گرفته است، از روش جا انداختن بسته استخوان استفاده می‌شود. در این روش، استخوان بدون نیاز به بریدگی پوست، به جای خود جا انداخته می‌شود. پزشک ابتدا به بیمار داروی بی‌حس کننده می‌دهد تا بیمار هیچ دردی را احساس نکند، سپس اجزای مچ دست را به حالت طبیعی بازگردانده و برای ثابت نگه داشتن استخوان، از گچ یا اسپلینت استفاده می‌کند. این اقدام به استخوان کمک می‌کند به خوبی به هم متصل شود. بر اساس شدت شکستگی، سطح آسیب و تورم مچ دست پس از جا انداختن استخوان، پزشک ممکن است بیمار را به مدت چند روز به استفاده از اسپلینت توصیه کند تا تورم مچ کاهش یابد، سپس گچ بر روی مچ بیمار قرار می‌گیرد.

انجام عمل جراحی

در صورتی که میزان شکستگی استخوان شدید باشد، استخوان از چند جا شکسته شده باشد، مفصل آسیب دیده باشد یا آن که امکان بازگرداندن استخوان‌هایی که از پوست بیرون آمده‌اند وجود نداشته باشد انجام عمل جراحی ضروری خواهد بود. متخصص بیهوشی به بیمار داروی بیهوشی می‌دهد تا در هنگام جراحی هیچ گونه دردی را احساس نکند. جراح یک برش را روی پوست ایجاد می‌‌کند تا بتواند به استخوان‌های مچ دست دسترسی پیدا کند و آنها را به جای اصلی خود برگرداند. پزشک برای ثابت نگه داشتن استخوان‌های شکسته و قرار دادن آنها در یک موقعیت مناسب اقدام به استفاده از گچ، پیچ و مهره فلزی، ثابت کننده خارجی یا ترکیبی از این روش‌ها خواهد کرد.

چگونه می‌توان بعد از درمان شکستگی استخوان مچ دست به کاهش درد و تورم آن پرداخت؟

---

پیروی از توصیه‌های پزشک و رعایت موارد زیر می‌‌تواند به کاهش درد و تورم بعد از شکستگی مچ دست کمک نماید.

مصرف دارو

پزشک برای کاهش درد ناشی از شکستگی استخوان مچ دست به بیمار قرص مسکن می‌دهد. در صورتی که سطح درد بیمار بسیار شدید باشد می‌تواند از داروهای مخدر مانند کدئین استفاده کند. مصرف داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب (NSAIDs) به مدت طولانی از قبیل ایبوپروفن و استامینوفن می‌‌تواند به کاهش درد و تسریع فرآیند بهبود استخوان کمک کند. بیمار می‌تواند قبل از مصرف این داروها با پزشک خود مشورت کند. در صورتی که استخوان از پوست بیرون زده باشد و پوست زخمی شده و آسیب دیده باشد پزشک برای جلوگیری از بروز عفونت و نفوذ آن به درون استخوان به بیمار داروی آنتی بیوتیک خواهد داد.

استفاده از کمپرس سرد

قرار دادن کمپرس یخ روی مچ دست می‌تواند به تسکین درد و رفع التهاب آن کمک کند. پزشک اطلاعات لازم را در خصوص آسیب دیدگی مچ دست در اختیار بیمار قرار خواهد داد و یکی از نکات مهم در این خصوص استفاده از کمپرس یخ یا ژل سرد است که بیمار باید روزی ۳ تا ۵ بار و هر بار به مدت ۱۰ دقیقه از آن استفاده کند. ژل سرد در اکثر داروخانه‌ها و مراکز عرضه محصولات پزشکی در دسترس عموم قرار دارد.

استفاده از باند فشاری

استفاده از باند فشاری از قبیل دستکش فشاری یا بانداژ الاستیک می‌تواند به کاهش تورم کمک کند. از آنجایی که استفاده از باند فشاری و بررسی کردن آن به طور دقیق اهمیت بسیار زیادی دارد بیمار باید فقط بر اساس دستور پزشک خود و طبق آموزشی که در این خصوص دیده است از آن استفاده کند. بیمار باید هر ۲ تا ۳ ساعت یک بار باند فشاری را خارج کرده و مچ دست خود را بررسی نماید. در صورتی که هرگونه علامتی در خصوص کاهش جریان خون در مچ دست وجود داشته باشد ( از قبیل کبود شدن نوک انگشتان، کاهش میزان حس در این ناحیه یا افزایش تورم) بیمار باید فورا باند فشاری را از مچ خود جدا کند. استفاده نادرست از باند فشاری می‌تواند فشار زیادی را به مچ آسیب دیده وارد کند و در حقیقت باعث بروز تورم بیشتر شود به این ترتیب بیمار باید از دستورات و توصیه‌های پزشک خود در خصوص استفاده از باند فشاری پیروی کند.

قرار دادن دست بالاتر از سطح بدن

قرار دادن دست بالاتر از سطح بدن یک نکته بسیار مهم در کاهش تورم و درد است به همین دلیل بیمار باید در طول ساعات روز و شب همواره دست خود را بالاتر از سطح بدنش قرار دهد. بیمار باید از قرار دادن دست خود در کنار بدنش به مدت طولانی خودداری کند. دست بیمار باید بالاتر از سطح قلب او باشد به نحوی که نیروی جاذبه بتواند به حرکت مایع به سمت عقب و به طرف قلب کمک کند. بیمار باید در صورتی که قصد نشستن دارد دو یا سه عدد بالش را زیر بازوی خود قرار دهد به نحوی که دستش بالاتر از سطح قلب او باشد و در هنگام خواب نیز از یک یا دو بالش استفاده کند. پزشک اطلاعات لازم را در خصوص نحوه استفاده از اسلینگ و به ویژه زمانی که بیمار می‌خواهد بیرون برود در اختیار او قرار خواهد داد. بیمار باید به خاطر داشته باشد که استفاده بیش از حد از اسلینگ می‌‌تواند باعث ایجاد سفتی غیر ضروری در شانه و آرنج و شود.

ماساژ درمانی

ماساژ درمانی یکی دیگر از روش‌هایی است که پزشک برای کنترل تورم به بیمار پیشنهاد می‌کند. ماساژ درمانی می‌تواند به حرکت مایعات جمع شده در مچ و بازگشت آنها به سمت قلب و تحریک سیستم لنف بدن کمک کند. در این روش باید بازوی بیمار در حالتی قرار بگیرد که نوک انگشتان او بالاتر از سطح آرنج باشد و بیمار به آرامی انگشتان خود را تا ساعد ماساژ دهد اما بیمار باید خاطر داشته باشد که نباید ماساژ را از قسمت ساعد به سمت انگشتان شروع کند.

توانبخشی با فیزیوتراپی

---

پزشک پس از درمان شکستگی مچ دست انجام جلسات فیزیوتراپی را به منظور بهبود کارکرد مچ دست و بازگشت آن به حالت قبل از آسیب دیدگی پیشنهاد خواهد کرد.

لیزر درمانی با قدرت پایین

لیزر درمانی با قدرت پایین یک روش درمانی مناسب است که از نور لیزر با قدرت پایین استفاده می‌کند. پزشک نور لیزر را به سمت پوست موضع مورد نظر هدایت می‌کند تا از میزان درد و تورم مچ کاسته شود، سرعت فرایند بهبود زخم، بافت و اعصاب آن افزایش یابد و از آسیب دیدگی بافت جلوگیری شود.

التراسوند تراپی

در التراسوند تراپی  پزشک یک بخش از موضع مورد نظر انتخاب می‌‌کند و حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه بر روی آن کار می‌کند. پزشک از ژل به عنوان هدایت کننده گرما به پوست استفاده می‌‌کند که این امر باعث می‌شود امواج صدا بتوانند به خوبی به درون پوست نفوذ کنند. پزشک در حین درمان با التراسوند تراپی به طور مداوم دستگاه را روی موضع مورد نظر و اطراف آن به حرکت در می‌آورد تا گرما به طور یکسان به همه نقاط آن منتقل شود.

استفاده از تحریک الکتریکی برای کنترل درد

تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (لینک شود به مقاله TENS) روشی که در آن امواج الکتریکی از طریق پوست به اعصاب و سپس از طریق اعصاب به مغز ارسال می‌شوند که این فرآیند باعث بروز اختلال در روند ارسال سیگنال‌های درد به مغز خواهد شد. جریان الکتریکی باعث متوقف شدن سطح فعالیت گیرنده‌های درد که سیگنال‌های درد را به مغز ارسال می‌‌کنند، می‌‌شود. در صورتی که مغز هیچ گونه دردی را از اعصاب بدن دریافت نکند نمی‌داند که در کدام قسمت درد وجود دارد و در نتیجه بیمار نیز هیچ گونه دردی را احساس نخواهد کرد.

شاک ویو تراپی

شاک ویو تراپی  روشی است که در آن از امواج پرقدرت صدا که انرژی بسیار زیادی دارند برای تسکین درد در نقاط دردناک و بافت‌های اسکلتی عضلانی و بیماری‌های مزمن استفاده می‌شود. انرژی حاصل از شاک ویو تراپی به افزایش روند ترمی‌م و بازسازی استخوان‌ها، تاندون‌ها و سایر بافت‌های نرم بدن کمک می‌کند. شاک ویو تراپی تحت عنوان تغییرات ناگهانی در سطح فشار، بالا بودن دامنه امواج و توانایی آن در کاهش درد توصیف می‌شود. انرژی حرکتی حاصل از این روش که توسط هوای متمرکز شده تولید می‌شود به قسمت انتهایی اپلیکاتور و سپس به درون بافت منتقل می‌گردد و به تدریج باعث بهبود موضع مورد نظر خواهد شد.

ورزش کردن

---

بیمار می‌‌تواند پس از آنکه درد شدید مچ دست او از بین رفت به انجام تمرینات کششی بپردازد. بیمار زمانی می‌تواند به انجام این تمرینات بپردازد که فرایند کشش مچ باعث بروز درد نشود.

کشش مچ دست

بیمار باید برای انجام این تمرین قسمت پشت دست آسیب دیده خود را در کف دست سالم خود قرار دهد تا بتواند مچ دستش را خم کند. بیمار باید حدود ۱۵ تا ۳۰ ثانیه در این حالت بماند سپس با فشار دادن انگشتان به سمت عقب به کشش پشت دست خود بپردازد و حدود ۱۵ تا ۳۰ ثانیه در این حالت بماند. بیمار باید در هنگام انجام این تمرین ورزشی بازوی دست آسیب دیده خود را صاف نگه دارد و سه بار به انجام این تمرین بپردازد.

کشش انبساطی مچ دست

بیمار باید برای انجام این تمرین پشت یک میز بایستد و کف دستش را روی میز قرار دهد به نحوی که انگشتان او صاف و بازویش نیز تا حد امکان کشیده شود. سپس باید سعی کند وزن خود را به سمت جلو هدایت نماید و حدود ۱۵ ثانیه در این حالت بماند و این تمرین را سه بار تکرار کند.

کششی چرخشی مچ دست

بیمار باید برای انجام این تمرین پشت یک میز بایستد و کف دستش را روی میز قرار دهد به نحوی که انگشتان او روبه روی بدنش باشد و بازوی او تا حد امکان کشیده شود سپس سعی کند از میز فاصله بگیرد و حدود ۱۵ تا ۳۰ ثانیه در این حالت بماند و سه بار به تکرار این حرکت بپردازد.

چرخش آرنج و قرار دادن کف دست رو به بالا

بیمار باید بازوی دست آسیب دیده خود را با زاویه ۹۰ درجه خم کند و آرنج را کنار بدنش قرار دهد سپس کف دستش را به سمت بالا بچرخاند و ۵ ثانیه در همان حالت نگه دارد. در مرحله بعد به آرامی کف دستش را به سمت پایین بچرخاند و ۵ ثانیه در همان حالت باقی بماند. بیمار باید اطمینان حاصل کند که آرنجش در هنگام انجام این تمرین با زاویه ۹۰ درجه در کنار بدنش قرار می‌گیرد. بیمار باید این تمرین را در دو مرحله و هر بار به مدت ۱۵ ثانیه انجام دهد. پس از آن که بیمار توانست این تمرین را بدون احساس درد انجام دهد می‌تواند اشیای کوچکی از قبیل یک صابون یا یک وزنه کوچک را در دست خود قرار دهد و شروع به تمرین کردن نماید.

چگونه می‌‌توان از شکستگی مچ دست جلوگیری کرد؟

فیزیوتراپی و متخصص فیزیوتراپی علاوه بر آنکه به بیمار برای جلوگیری از ناتوانی حرکتی ناشی از شکستگی استخوان مچ دست کمک می‌کند می‌‌تواند به برخی از افرادی که بیشتر از دیگران در معرض خطر شکستگی استخوان قرار دارند نیز کمک کند. در بخش زیر به افراد پرخطر اشاره می‌‌کنیم:

• افرادی که در دوران پیری قرار دارند باید سعی کنند تا حد امکان از زمین خوردن و هرگونه آسیب دیدگی مچ دست خود اجتناب کنند زیرا این امر بهترین روش برای جلوگیری از شکستگی استخوان است، متخصص فیزیوتراپی در زمینه تعیین خطر پذیری یک فرد و احتمال زمین خوردن او اطلاعات زیادی دارد و می‌‌تواند نحوه انجام دادن تمرینات ورزشی مخصوص حفظ تعادل و انجام اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از زمین خوردن را به این افراد آموزش دهد. متخصص فیزیوتراپی می‌تواند اطلاعات لازم را در خصوص ایمن بودن محیط کار و منزل به افراد مختلف آموزش دهد تا فرد بتواند به راحتی به انجام فعالیت‌های روزمره خود بپردازد.

• زنان یائسه که دچار پوکی استخوان هستند بیشتر از دیگران در معرض خطر شکستگی استخوان قرار دارند و متخصص فیزیوتراپی می‌تواند تمریناتی را به آنها یاد دهد که باعث تقویت استخوان آنها می‌شود. گاهی اوقات متخصص فیزیوتراپی بیمار را به متخصص تغذیه ارجاع می‌دهد تا به لحاظ مصرف مکمل ویتامین دی تحت نظر قرار بگیرد یا آنکه پزشک تغییراتی را در رژیم غذایی او به وجود بیاورد تا استخوان‌های او به تدریج قوی شوند. آموزش دادن به بیمار در خصوص حفظ حالت مناسب بدن و مکانیک آن و روش‌های محافظت از مفصل می‌‌تواند به بیمار برای جلوگیری از وارد شدن فشار به استخوان مچ و بازو کمک کند.

• می‌توان با استفاده از وسایل و لوازم محافظ از قبیل مچ بند ریسک شکستگی استخوان مچ را در کودکان و در هنگام انجام برخی از تمرینات ورزشی خاص کاهش داد. والدین باید اطمینان حاصل کنند که محیط بازی کودکان آنها کاملاً ایمن است و در این محیط از کفپوش نرم استفاده شده است به این ترتیب ریسک شکستگی استخوان مچ دست به علت زمین خوردن کاهش خواهد یافت.

سوالات متداول درباره شکستگی استخوان مچ دست

---

بیمار چه مدت پس از شکستگی مچ دستش می‌تواند رانندگی کند؟

بیماری می‌تواند مجددا رانندگی کند که دست او دارای قدرت و حرکت کافی برای گرفتن فرمان و عوض کردن دنده باشد تا بتواند ماشین را به خوبی کنترل کند که معمولاً این فرآیند چند هفته پس از برداشتن گچ دست محقق خواهد شد.

آیا بیمار می‌تواند پس از درمان شکستگی مچ دست به انجام کارهای منزل بپردازد؟

انجام دادن فعالیت‌های سبک در منزل به مچ و دست برای حرکت کردن کمک خواهد کرد اما بیمار باید از برداشتن قوری و کتری سنگین خودداری کند و اجازه دهد مچ دستش به خوبی بهبود یابد. بیمار می‌تواند به تدریج شروع به انجام فعالیت‌های روزمره خود نماید.

آیا ظاهر مچ دست پس از درمان شکستگی استخوان تغییر می‌کند؟

بیماران همیشه نگران این مسئله هستند که مبادا ظاهر دست آنها پس از درمان شکستگی استخوان تغییر کند. هنگامی ‌که استخوان بهبود می‌‌یابد در محل شکستگی یک توده برجسته ایجاد خواهد شد که معمولا حدود ۱۲ تا ۱۸ ماه طول می‌کشد تا به طور کامل بهبود یابد. بیمار باید به خاطر داشته باشد که ممکن است مچ دست او هرگز به شکل طبیعی خود بر نگردد.