درمان شانه یخ زده (شانه منجمد): رفع خشکی شانه ناشی از بی تحرکی

بیماری شانه یخ زده، که به عنوان کپسولیت هم شناخته می‌شود، به التهاب بافت همبند “کپسول شانه” یا “سر شانه” اشاره دارد. در طول زمان، بافت مفصل ضخیم و سفت‌تر می‌شود و ممکن است نوارهای چسبنده در داخل بافت مفصل ایجاد شود. انجام حرکات مختلف دست (به خصوص برداشتن دست به بالا یا به پشت) باعث افزایش درد می‌شود تا اینکه در نهایت انجام این حرکات به طور کامل غیرممکن می‌شود.

 

عامل ایجاد بیماری شانه منجمد چیست؟

---

شانه منجمد هنگامی ایجاد شده و پیشرفت می‌کند که شما به علت درد، آسیب یا یک بیماری مزمن مانند دیابت یا سکته مغزی از شانه خود به طور طبیعی استفاده نمی‌کنید. هرگونه مشکل شانه می‌تواند منجر به شانه یخ زده شود، و باعث می‌شود که نتوانید طیف وسیعی از حرکات شانه را داشته باشید.

شانه منجمد در این موارد رخ می‌دهد:

• پس از جراحی یا آسیب
• اغلب در افراد بین 40 تا 70 ساله رخ می‌دهد.
• بیشتر در زنان (به ویژه در زنان یائسه) نسبت به مردان اتفاق می‌افتد.
• اغلب در افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن اتفاق می‌افتد.

علائم و نشانه‌های شانه یخ زده

---

تشخیص شانه منجمد، سخت نیست، اما بسیاری از کسانی که به آنها گفته شده که شانه یخ زده دارند، ممکن است آن را با مشکل دیگری اشتباه بگیرند. علائم تشخیص شانه یخ زده عبارتند از:

• کاهش تحرک مفصل شانه در سه مرحله
•  در حال انجماد: قابلیت حرکت آن محدود شده و دردناک است. درد معمولا “شدید است و به بخش‌های اطراف نیز منتشر می‌شود، گاهی تا بالای بازو نیز می‌رسد.
•  منجمد: حرکات شانه محدود شده، اما نسبتا بدون درد است.
•  آب شدن: بازگشت تدریجی جنبش، برای برخی از افراد خوش شانس!
• اولین حرکاتی که معمولا دچار درد و مشکل می‌شوند، معمولا حرکت دادن به راست و پشت سر می‌باشد.
• درد شبانه، به ویژه هنگام دراز کشیدن در طرف آسیب دیده وجود دارد.
• حساس شدن استخوان کتف

 کپسولیت یا خشکی شانه چگونه تشخیص داده می‌شود؟

---

اشعه ایکس می‌تواند برای تشخیص آرتروز مفصل شانه و همچنین شناسایی علل دیگری که باعث درد می‌شوند، مانند وجود تومورهای بالقوه، مفید باشد. با این حال، برخی از متخصصان توصیه نمی‌کنند از اشعه ایکس استفاده شود، زیرا شانه یخ زده به طور بالینی به خوبی قابل تشخیص است و همچنین اشعه ایکس به تنهایی روش قطعی برای تشخیص علل دیگر نیست. از نظر سایر جنبه‌های مثبت، اشعه ایکس بدون خطر است و به منظور پیشگیری از مشکلات احتمالی، قبل از آغاز درمان، توصیه می‌شود تصویر اشعه ایکس گرفته شود.

گزینه‌های درمانی شانه منجمد

---

درمان این عارضه بحث برانگیز است و بستگی به مرحله بیماری دارد. هر متخصصی به نظر می‌رسد که روش خود را برای درمان شانه یخ زده دارد. احتمالا می‌توان از طیف وسیعی از حرکات اولیه استفاده کرد. که به کاهش درد نیز کمک می‌کند.

درمان‌های حرکتی

اگر اعتقاد داشته باشید که در مراحل اولیه شانه یخ زده قرار دارید، بلافاصله گروهی از تمرینات و حرکات را آغاز کنید تا مانع از توسعه کپسولیت شانه شوید: به آرامی و به طور کامل شانه خود را تا حداکثر میزان قابلیت خود، حرکت دهید و بدون ایجاد هیچ گونه ناراحتی بیش از حدی، از آن استفاده کنید. برای حرکت دادن دست خود، همچنین می‌توانید از ابزار یا شخص دیگری کمک بگیرید. به عنوان مثال، از دیوار برای حمایت از وزن بازوی خود استفاده کنید، در حالی که انگشتان دست خود را روی دیوار حرکت می‌دهید. چنین تاکتیک‌هایی یک راه خوب برای شروع گام‌های اولیه تمرینات برای بهبود حرکات شما در محدوده بیرونی است. بر هر فعالیتی که از آن لذت می‌برید تاکید کنید، زیرا نیاز است که طیف گسترده‌ای از حرکات شانه را انجام دهید. اگر به هیچ کدام از این فعالیت‌ها علاقه‌ای ندارید، به عنوان مثال، می‌توانید تنیس را انتخاب کنید. ممکن است برای شما دشوار باشد، اما ایجاد چالش‌های حرکتی سرگرم کننده، یک اصل ارزشمند برای شما است.

داروهای ضد درد برای کمک به شانه یخ زده

برخی از داروهای ضد درد ممکن است مانند ولتارن، به صورت موضعی قابل استفاده باشند. اما متاسفانه گاهی این دارو به اندازه کافی نفوذ نمی‌کند که بتواند تاثیر قابل ملاحظه‌ای داشته باشد. بافت التهابی نیز به خوبی در زیر عضلات ضخیم شانه پنهان می‌شود. اما ارزش استفاده را دارد، زیرا داروی موضعی بسیار بهتر از مصرف داروی خوراکی است که کل سیستم بدن شما را درگیر می‌کند و دارای عوارض جانبی نیز هست. بسیاری از افراد ممکن است از تجویز کوتاه مدت و محتاطانه NSAID ها یا داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی استفاده کنند، که شامل این داروها می‌شود:

• آسپرین (بایر، بوفرین)
• ایبوپروفن (ادویل، موترین)
• ناپروکسن (آلیو، ناپروسین)

تزریق کورتیکواستروئید برای درمان شانه یخ زده

کورتیکواستروئیدها عوامل های ضد التهابی قوی هستند. هرچند درد ناشی از التهاب با تزریق کورتیکواسترویید ممکن است به طور موقت تسکین یابد- اما یک روش (حداقل) تهاجمی با برخی از خطرات است. در مورد شانه یخ زده، واضح است که این تزریق‌ها به عنوان یک نوع ضد درد قوی عمل می‌کنند و می‌توانند درد را کاهش دهند. با این حال، روشن است که این اثرات به پایان می‌رسد، و درد شانه منجمد بی‌وقفه ادامه می‌یابد. به احتمال زیاد بازدهی آنها نیز کاهش می‌یابد، و در نهایت ناپدید می‌شود. استروئیدها اثرات خورندگی بافت همبند را دارند. مطمئنا شما نمی‌خواهید دچار مشکل دیگری هم بشوید و بعید است که هر دکتری به شما این اجازه را بدهد. بسیاری از پزشکان تزریق استروئید را انجام نخواهند داد.

درمان شانه یخ زده با رژیم کتوژنیک

یک رژیم ضد التهابی- همچنین به عنوان یک رژیم سالم شناخته شده است که با داشتن چند ویژگی خاص- می‌تواند احتمالا موجب کاهش شدت و مدت بیماری شانه یخ زده شود. و بدترین حالت این است که تنها سلامتی عمومی شما بهتر می‌شود. همانطور که در بالا توضیح داده شد، شانه یخ زده به شدت با بیماری‌های متابولیکی مرتبط است، که به نوبه خود به شدت با تناسب اندام بد، چاقی، پیری، یک رژیم غذایی مدرن، ژنتیک (قطعا) و شاید استرس مزمن، اضطراب و خستگی همراه است. یکی از پیامدهای بیولوژیکی سندرم بیماری‌های متابولیک، التهاب خفیفی است که می‌تواند با گذشت زمان به انواع مشکلات، به ویژه بیماری‌های قلبی عروقی … و حتی شانه یخ زده تبدیل شود. یک رژیم ضد التهابی جادو نمی‌کند: فقط سندرم بیماری‌های متابولیک و عواقب آن را به حداقل می‌رساند؛ نوعی رژیم غذایی که تقریبا هرکسی و در هر جایی باید بخورد.

رژیم‌های غذایی که شما را مجبور می‌کنند برای تامین انرژی به جای کربوهیدرات‌ها، به طور عمده چربی را بسوزانید، کتوژنیک هستند. یک رژیم غذایی کتوژنیک مانند رژیم غذایی اتکینز می‌باشد و دارای مزایای خوبی است و ممکن است ضد التهاب و حساسیت باشد. این درمان کاملا تجربی است. با این حال، مانند یک رژیم ضد التهابی استاندارد می‌باشد. این یک راهکار منطقی است و بی‌خطر و ارزان می‌باشد. تا زمانی که شدید نباشد، بدترین سناریو در مورد آن، این است که تغییر در عادات غذایی ناخوشایند می‌باشد. با این حال، پیشنهاد شده است که شما این رژیم را زیر نظر پزشک خود و یا یک متخصص تغذیه دنبال کنید.

روزه گرفتن یکی دیگر از گزینه‌های درمانی است، و ممکن است موثر باشد (شاید فقط به این دلیل که شامل یک نوع درمان کتوژنسیس است)، اما سخت‌تر و کمتر مطمئن است- بنابراین پزشکان کمتر تمایل دارند که آن را توصیه کنند. اما اگر به هر دلیلی از درمان با روش روزه بپرهیزید، روش‌های درمانی دیگری نیز وجود دارد.

ماساژ درمانی برای شانه یخ زده

اگرچه خشکی کپسول مفصل شانه نمی‌تواند توسط ماساژ درمانی کاملا رفع شود اما ممکن است ماساژ درمانی برای از بین بردن برخی از ناراحتی‌ها که معمولا در منطقه شانه توسعه می‌یابند، مفید باشد. این یک نظریه است و شواهد علمی حتی ممکن است مخالف آن را نشان دهند. استفاده از ماساژ در زمینه فیزیوتراپی ممکن است حتی نتیجه مطلوب را کاهش دهد. اما اگر به طور مناسب و کنترل شده باشد، کارایی ماساژ حرفه‌ای حتی ممکن است قابل مقایسه با روش دیگری نباشد.

سونوگرافی برای شانه یخ زده

اولتراسوند یک روش درمانی با استفاده از امواج صوتی برای درمان برخی بیماری‌ها، به خصوص مشکلات اسکلتی عضلانی مانند التهاب ناشی از آسیب رگ به رگ شدن شانه، ورم شانه لینک به ورم شانه، بورسیت شانه و شانه یخ زده باشد. این روش درمانی همیشه یک درمان محبوب بوده است، و استفاده از آن تا حد زیادی گسترده یافته است که تقریبا آن را با تعریف فیزیوتراپی می‌شناسند. متأسفانه، علیرغم گسترش فراوان، این درمان آنچنان که اکثر مردم تصور می‌کنند، علمی نیست. این موضوع را چندین مطالعه علمی بعد از یک قرن استفاده، اعلام داشتند. به نظر می‌رسد که دانشمندان تقریبا هیچ چیز خوبی در رابطه با اولتراسوند نیافته‌اند. نتیجه گیری‌هایی مانند این، یک قاعده یکسان در چنین مطالعاتی است: “هنوز به نظر می‌رسد شواهد کمی برای حمایت از استفاده از اولتراسوند در درمان اختلالات اسکلتی عضلانی وجود دارد.”

با اولتراسوند، همیشه امید ضعیفی وجود دارد که فقط با تنظیمات درست (دامنه، فرکانس، مدت زمان و …)، بتواند یک تفاوت قابل توجه را ایجاد کند. ایده اصلی استفاده از اولتراسوند- که ذهن شما را متزلزل خواهد کرد! این است که سلول‌ها و بافت‌ها به نحوی “به خوبی” به تکان داده شدن (نه هم زدن)، پاسخ می‌دهند. برای من روشن نیست که چرا بقیه اینگونه فکر می‌کنند، اما این یک ایده پایدار است. در مورد شانه یخ زده، بافت به نحوی قابل حرکت دادن نیست، و خیلی بدتر از آسیب‌های ساده است، بنابراین آیا ممکن است لرزش، آنها را وادار سازد که حرکت کنند؟ این احتمالات برای شانه یخ زده هرگز مورد بررسی قرار نگرفته است، اما برای شکستگی‌ها در نظر گرفته شده و حامل خبر خوبی نیست. چون برای شکستگی‌ها اثر ندارد (یک ضایعه در بافت عضلانی که توانایی شگفت انگیزی برای بهبودی داشته باشد)، او حتمالا برای مشکلات کپسول مفصلی نیز موثر نخواهد بود.

تورم کپسول مفصلی (تزریق آرتروگرافی، تزریق هیدرولیاتاسیون)

هنگامی که یک بادکنک را باد می‌کنید، اغلب لایه لاستیکی آن را گرفته و در آن می‌دمید و فشار هوا باعث می‌شود که بادکنک باد شود. همین اصل در تزریق هیدرولیاتیک استفاده می‌شود، فقط بادکنک کپسول مفصل شانه است و با محلول نمکی (و شاید با بعضی از استروئیدها نیز برای کمک به رفع افزایش ناگهانی التهاب) تزریق می‌شود. مانند کشیده شدن بادکنک، فشار باعث تورم کپسول می‌شود.

سوپر اولتراسوند: شاک ویو

درمان شاک ویو تراپی کورورال نوعی اولتراسوند با انرژی بالا است. این روش درمانی اختصاصا برای شانه یخ زده نیست و دلیل خاصی وجود ندارد که تصور شود فقط اختصاص به این کار دارد. شواهد شگفت انگیزی وجود دارد که بیماران می‌گویند که “شاک ویو تراپی” کپسولیت را درمان می‌کند. اما امواج صوتی با شدت بالا چگونه این کار را می‌کنند؟ این امر غیر قابل تصور نیست، اما یک اثر بی نظیر بیولوژیکی است که به نظر می‌رسد مانند یک دستاورد بزرگ باشد.

یکی دیگر از ادعاهای استاندارد این است که درمان شاک ویو تراپی “روند بهبودی را سرعت می‌بخشد”، زیرا موجب تحریک بافت می‌شود. البته این ایده خیلی مبهم است.

درمان‌های تحت بیهوشی (MUA) و عمل جراحی و شبه جراحی

شانه را می‌توان با تزریق بیهوشی به یک بخش ضخیم از اعصابی که در گردن وجود دارند، بیحس کرد، که شدت گرفتگی عضلانی را کاهش می‌دهد (اما احتمالا و در واقع، آن را از بین نمی‌برد). سپس پزشک می‌تواند نیروی بیشتری را به طور مستقیم و دقیق به کپسول مفصلی وارد کند، بدون اینکه با مقاومت زیاد عضلانی مواجه شود. بعضی از مردم به طور مستقیم برای درمان شانه یخ زده به سراغ همین روش می‌روند. پس از جراحی، یک مرحله توانبخشی قابل توجه نیز وجود دارد، و حتی اگر به خوبی جواب دهد نیز به اندکی زمان نیاز دارد. (و برای بیمارانی که دچار جابه‌جایی، شکستگی، و یا از دست دادن استخوان هستند، گزینه مناسبی نیست).

آرتروسکوپی کپسولیت

راه دیگری برای درمان شانه یخ زده که احتمالا ایمن‌تر نیز هست آرتروسکوپی یا جراحی “کی‌هول” است. هدف از این روش نیز دقیقا با سایر روش‌ها یکسان است، اما این روش کمتر تهاجمی است و به جای آنکه تاکتیک‌های پیچیده به کار برده شود تا پارگی مفصل ترمیم شود، جراح با یک دوربین کوچک از طریق یک برش کوچک به بافت وارد می‌شود و گرفتگی‌ها را رفع می‌کند.

تمرینات ورزشی برای درمان شانه یخ زده

کشش گردن

• به رو به رو نگاه کنید و سر را صاف نگه دارید، سپس گوش راست خود را به سمت شانه راست خود ببرید. اجازه ندهید شانه چپ شما هنگامی که سر را به سمت راست می‌چرخانید، بالا بیاید.
• 15 تا 30 ثانیه در این وضعیت بمانید.
• سر خود را به سمت چپ ببرید. اجازه ندهید شانه راست شما هنگامی که سر را به سمت چپ می‌چرخانید، بالا بیاید.
• 15 تا 30 ثانیه در این وضعیت بمانید.
• این کار را 2 تا 4 بار برای هر طرف تکرار کنید.

چرخاندن شانه

• در وضعیتی راحت در حالی که پاها به اندازه عرض شانه باز هستند، بنشینید. همچنین می‌توانید این تمرین را به صورت ایستاده نیز انجام دهید.
• شانه‌های خود را در یک حرکت صاف و دایره‌ای به بالا ببرید، سپس به پشت، و سپس به پایین.
• این کار را 2 تا 4 بار تکرار کنید.

انقباض و کشش شانه (در وضعیت دراز کش)

برای انجام این تمرین، به یک میله نیاز دارید. می‌توانید از یک قطعه لوله PVC یا دسته جارو به عنوان میله استفاده کنید. بهتر است که طول میله حدود 30 سانتیمتر از شانه‌هایتان بلندتر باشد.

• به پشت خود دراز بکشید، با دستان خود میله را بگیرید. با کف دست خود و انگشتان، آن را رو به پایین نگه دارید. فاصله دستهای شما که روی میله قرار دارند، باید کمی بیشتر از عرض شانه‌ها باشد.
• آرنج خود را صاف کنید و به آرامی میله را تا روی سر خود بالا ببرید تا زمانی که در شانه‌ها، پشت و سینه احساس کشش کنید.
• 15 تا 30 ثانیه در این حالت باقی بمانید.
• تکرار 2 تا 4 بار این حرکت را تکرار کنید.

چرخاندن شانه (در وضعیت دراز کش)

از یک قطعه لوله PVC یا دسته جارو برقی نیز می‌توانید به عنوان میله استفاده کنید. میله باید حدود 30 سانتیمتر از عرض شانه‌هایتان بزرگتر باشد.

• به پشت خود دراز بکشید و میله را با هر دو دست نگه دارید و به طوری که بازوها خم شوند و کف دست رو به بالا باشد.
• آرنج‌ها را به کنار بدن نزدیک کنید، میله را در سراسر بدن خود و به سمتی که بازو درد دارد حرکت دهید.
• 15 تا 30 ثانیه در این حالت باقی بمانید.
• تکرار 2 تا 4 بار این حرکت را تکرار کنید.

چرخاندن بخش داخلی شانه با کمک حوله

• حوله را لوله کنید. و در بالا و پشت سر خود نگه دارید، به طوری که بازو در این حالت درد نداشته باشد.
• با بازویی که درد می‌کند، از پشت کمر خود، سر حوله را بگیرید.
• با استفاده از دست بالای سر خود، حوله را به سمت بالا بکشید تا احساس کشش در بخش جلویی و خارجی بازوی دردناک داشته باشید.
• 15 تا 30 ثانیه در این حالت باقی بمانید.
• متوقف شوید و سپس حوله را برای ادامه تمرین به سمت دیگر ببرید.
• 2 تا 4 بار این حرکت را تکرار کنید.

فشار آوردن به تیغه شانه

• در حالی که دستان خود را در طرفین بدن خود، صاف نگه داشته‌اید، تیغه شانه خود را به هم فشار دهید. شانه‌های خود را در این حالت بالا نبرید.
• 6 ثانیه در این وضعیت باقی بمانید.
• 8 تا 12 بار این حرکت را تکرار کنید.

پیگیری موارد گفته شده و مراقبت، بخش مهمی از روند درمان و بهبودی شما است. اطمینان حاصل کنید که به تمام نوبت‌هایی که دکتر برای شما تعیین کرده است، خواهید رفت و اگر مشکلی دارید با پزشک یا پرستارتان تماس بگیرید. همچنین خوب است که نتایج آزمایش خود را بدانید و لیستی از داروهایی که مصرف می‌کنید را داشته باشید.