فهرست مطالب
زگیل تناسلی یکی از عفونت‌های جنسی شایع است که توسط ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد می‌شود. این بیماری عموماً دردناک یا خطرناک نیست، اما ظاهر آن ناخوشایند است و می‌تواند برای بیمار ناراحتی ایجاد کند.
اگرچه ممکن است برخورداری از زگیل تناسلی موجب ناراحتی و خجالت شما شود، اما بهترین راه حل این است که به پزشک مراجعه کرده و برای تشخیص و درمان مناسب بیماری خود اقدام کنید. با داشتن اطلاعات درباره علائم و نشانه‌های زگیل تناسلی، متوجه خواهید شد که هنگامی که وضعیت شما خوب نیست یا زائده‌ای غیرطبیعی روی بدنتان وجود دارد و نیاز به معاینه جنسی دارید. روش‌های مختلفی از جراحی تا درمان دارویی برای از بین بردن زگیل تناسلی وجود دارند.
علت زگیل تناسلی
زگیل تناسلی بیماری عفونی مقاربتی بسیار شایعی است که هم خانم‌ها و هم آقایان را درگیر می‌کند. ویروس پاپیلوم انسانی، به ویژه سویه‌های H6 و H11 این ویروس عامل ایجاد زگیل تناسلی است. پس از آلوده شدن به ویروس HPV سه ماه طول می‌کشد تا زگیل ایجاد شود. زگیل تناسلی علائم شایعی دارد که با توجه به آنها می‌توانید با انجام دادن یک معاینۀ خانگی ساده خودتان متوجه به وجود آمدن زگیل بشوید. اکثر انسان‌ها در طول عمر خود به ویروس HPV آلوده می‌شوند. فقط سویه‌های خاصی از ویروس HPV موجب ایجاد زگیل تناسلی می‌شوند. بعضی سویه‌های HPV کاملاً بدون ضرراند و خود به خود از بین می‌روند.
ویروس HPV فقط از طریق رابطه جنسی همراه با دخول منتقل نمی‌شود، چنانچه پوست ناحیه تناسلی فرد ناقل ویروس با پوست ناحیه تناسلی فرد سالم تماس پیدا کند، هم امکان انتقال ویروس وجود دارد. استفاده از کاندوم حین رابطه جنسی اکیداً برای کاهش دادن خطر سرایت ویروس توصیه می‌شود، با این حال از آنجایی که زگیل تناسلی می‌تواند ناحیه‌های اطراف و بالای ران را نیز درگیر کند، حتی با وجود استفاده از کاندوم هم احتمال سرایت ویروس وجود دارد. در هر حال کاندوم مانع بسیار موثری در برابر بیماری‌های عفونی مقاربتی است، بنابراین اگر از سلامت خود و همسرتان کاملاً مطمئن نیستید، حتماً از کاندوم استفاده کنید.
ظاهر زگیل تناسلی
زگیل تناسلی معمولاً زائده یا برجستگی گوشتی کوچکی است که روی پوست ناحیه تناسلی یا مقعد ایجاد می‌شود. زگیل تناسلی ممکن است رنگ پوست یا کمی تیره‌تر، مایل به سفید یا حتی خاکستری باشد. بعضی زگیل‌ها تخت و صاف و بعضی برجسته و زبراند، گاهی اوقات نیز زگیل تناسلی شبیه به یک گل‌کلم کوچک است.
گاهی اوقات فقط یک زگیل و گاهی اوقات چند زگیل به صورت خوشه‌ای ایجاد می‌شود. اندازه زگیل تناسلی متغیر است، بسیاری از زگیل‌های تناسلی آن‌قدر کوچک‌اند که بیمار حتی متوجه زگیل نمی‌شود.
نشانه‌های اولیه زگیل تناسلی
اغلب افراد وقتی برجستگی گوشتی کوچکی را دور ناحیه شرمگاهی احساس می‌کنند، متوجه زگیل تناسلی می‌شوند. زگیل تناسلی هم در خانم‌ها و هم در آقایان مشاهده می‌شود و بزرگی آن معمولاً 1ـ 3 میلی‌متر است.
برای مشاهده دقیق زگیل تناسلی به آئینه نیاز دارید، یافتن زگیل‌های تناسلی کوچکتر، به ویژه زگیل‌های پنهان شده بین موهای شرمگاهی دشوار است. همچنین ممکن است در ناحیه تناسلی احساس خارش یا ناراحتی بکنید. وجود این نشانه‌ها می‌تواند علامت ابتلا به زگیل تناسلی باشد، بنابراین بهتر است برای معاینه و تشخیص دقیق به پزشک مراجعه کنید.
علائم زگیل تناسلی
ممکن است زگیل تناسلی چند هفته، چند ماه یا حتی چند سال پس از آلوده شدن به ویروس پاپیلوم انسانی به وجود بیاید.
بنابراین ممکن است شما نیز مانند اکثر مردم به ویروس HPV آلوده باشید، اما زگیل آشکاری روی بدنتان وجود نداشته باشد یا علائمی نداشته باشید. ویروس HPV گاهی اوقات خود به خود و حتی بدون آن که فرد متوجه آلوده بودن به ویروس بشود، از بین می‌رود.
اگر فعالیت جنسی دارید یا نگران هستید که مبادا دچار زگیل تناسلی شده باشید، بهتر است خودتان را مرتب معاینه کنید و وجود علائم زگیل تناسلی را بررسی کنید. علائم زگیل تناسلی به شرح زیر است:
- برجستگی‌های گوشتی کوچک روی پوست
- تغییر کردن بافت یا رنگ پوست
- خارش، سوزش یا احساس ناراحتی در ناحیه تناسلی یا مقعد
- خونریزی در موارد نادر
- انحراف جریان ادرار: منحرف شدن جریان ادرار می‌تواند علامت وجود زگیل در میزراه باشد.
علائم زگیل تناسلی در مردان و زنان مشابه است، اما محل ایجاد زگیل متفاوت است.
علائم زگیل تناسلی در مردان: ناحیه‌های شایع ایجاد زگیل
زگیل تناسلی مردان معمولاً در ناحیه‌های زیر تشکیل می‌شود:
- روی آلت تناسلی
- روی کیسه بیضه (اسکروتوم)
- دور مقعد و داخل مقعد
- بالای ران
- داخل میزراه
علائم زگیل تناسلی در زنان: ناحیه‌های شایع ایجاد زگیل
زگیل تناسلی زنان معمولاً در ناحیه‌های زیر تشکیل می‌شود:
- دور دهانه واژن (فرج)
- دهانه رحم
- دور مقعد و داخل مقعد
- بالای ران
اگر در ناحیه‌های فوق متوجه وجود علائم زگیل تناسلی شدید، برای تأیید ابتلا به عفونت به پزشک مراجعه کنید تا پزشک درمان مناسب را به شما توصیه کند.
عوارض زگیل تناسلی
زگیل تناسلی معمولاً عوارض بسیاری ندارد و حمله‌های زگیل به راحتی درمان می‌شود. با این حال زگیل تناسلی نیز مانند اکثر بیماری‌های عفونی مقاربتی فرد را در معرض خطر ابتلا به دیگر عفونت‌های مقاربتی مانند HIV قرار می‌دهد.
همچنین اگر خانم بارداری زگیل تناسلی داشته باشد، ممکن است زگیل را هنگام زایمان به نوزاد انتقال بدهد. وجود زگیل تناسلی در دوران بارداری ادرار کردن و زایمان را دشوار می‌سازد.
تشخیص زگیل تناسلی
متخصص می‌تواند زگیل تناسلی را حین معاینه بالینی در نگاه اول تشخیص بدهد، البته اگر علائم دیگری مانند کمرنگ شدن رنگ پوست، خارش، نقص سیستم ایمنی یا سابقه نئوپلازی میان‌بافتی وجود داشته باشد، نمونه‌برداری برای تایید تشخیص زگیل تناسلی انجام می‌شود.
چنانچه بیمار مشکوک به زگیل تناسلی باشد، باید ناحیه تناسلی و پوست دور مقعد به دقت معاینه شود. چنانچه ضایعه بسیار کوچک باشد یا شباهتی به زگیل نداشته باشد، لازم است که ضایعه با استفاده از دستگاه‌های بزرگ‌نمایی مانند کولپوسکوپ بررسی شود. متخصص بیماران خانم را در معاینه اولیه با استفاده از اسپکولوم معاینه می‌کند تا زگیل‌های داخلی احتمالی را بیابد. اگر زگیل داخلی در جلسه اول مشاهده شود، در جلسات بعدی نیازی به معاینه با اسپکولوم نخواهد بود.
چنانچه زگیلی دور مقعد وجود داشته باشد، انجام پروکتوسکوپی ضروری نیست. با این حال اگر بیمار علائم مربوط به راست روده مانند خونریزی، سوزش یا ترشح را داشته باشد یا زگیل در لبه مقعد باشد و پایه آن مشاهده نشود، انجام پروکتوسکوپی توصیه می‌شود. چنانچه زگیل در ابتدای میزراه باشد و پایه آن دیده نشود، دستور انجام میتوسکوپی و یا یورتروسکوپی داده می‌شود.
بهتر است محل زگیل‌ها پس از معاینه بیمار روی تصویری از ناحیه تناسلی ثبت شود. به این ترتیب می‌توان پیشرفت درمان را ارزیابی کرد، ثبت محل زگیل‌ها به ویژه در زمانی مفید خواهد بود که امکان داشته باشد بیمار هر بار توسط یکی دیگر از متخصصین کلینیک معاینه شود.
درمان زگیل تناسلی
درمان موضعی
داروهای موضعی مخصوص درمان زگیل تناسلی را فقط باید با دستور پزشک مصرف کنید. داروهایی مانند ژل سالیسیلیک اسید که در داروخانه‌ها و فروشگاه‌ها برای درمان زگیل فروخته می‌شود، برای درمان زگیل تناسلی مناسب نیست؛ بنابراین از استعمال خودسرانه این داروها برای از بین بردن زگیل تناسلی و زگیل خودداری کنید، در غیر این صورت پوست حساس ناحیه تناسلی تحریک می‌شود و آسیب می‌بیند. کرم‌ها و محلول‌های مختلفی برای درمان زگیل وجود دارد که متداول‌ترین آنها عبارت‌اند از:
- داروهای موضعی (محلول و کرم): پودوفیلوتوکسین یکی از داروهای موضعی درمان زگیل است، این دارو به صورت محلول با اپلیکاتور یا به صورت کرم به فروش می‌رسد. همان‌طور که از نام پودوفیلوتوکسین مشخص است، این دارو سمی است که سلول‌ها را از بین می‌برد ـ توکسین به معنای سم است. این دارو در “دوره‌های” سه روزه استعمال می‌شود و پس از هر دوره سه روزه به مدت چهار روز از دارو استفاده نمی‌شود. زگیل در اکثر موارد پس از چهار یا پنج چرخه ناپدید می‌شود. پودوفیلوتوکسین برای زگیل‌های تناسلی نرم به کار برده می‌شود.
- کرم ایمی‌کیمود (آلدارا) برای درمان زگیل‌های بزرگتر به کار برده می‌شود، کرم سه بار در هفته روی زگیل زده می‌شود؛ کرم هر بار شش تا ده ساعت روی زگیل باقی می‌ماند و سپس شسته می‌شود. کرم آلدارا سیستم ایمنی را تحریک می‌کند تا با ویروس عامل ایجاد زگیل بجنگد. انتظار می‌رود که زگیل ظرف چند هفته از بین برود. کرم آلدارا برای درمان زگیل‌های سخت و نرم ناحیه تناسلی و مقعد مناسب است.
- تری کلرو استیک اسید (TCA): متخصص کلینیک سلامت دستگاه تناسلی ـ ادراری این دارو را هفته‌ای یک بار روی زگیل‌های تناسلی کوچک و سخت می‌زند. اسید پروتئین‌های سلول‌های زگیل را تجزیه می‌کند و در نتیجه زگیل از بین می‌رود. استفاده از این اسید، برخلاف دیگر داروهای موضعی در دوران بارداری خطری ندارد.
ابلیشن فیزیکی
زگیل تناسلی را می‌توان به روش‌های ابلیشن فیزیکی زیر از بین برد:
- کرایوتراپی: متخصص زگیل را با استفاده از نیتروژن مایع منجمد می‌کند. بیماران سوزش خفیفی را حین فریز کردن زگیل تجربه می‌کنند. پوست پس از اتمام کرایوتراپی ظرف سه هفته التیام می‌یابد.
- جراحی بریدن زگیل: جراحی معمولاً برای برداشتن زگیل‌های سخت‌تر انجام می‌شود. ناحیه درمان پس از برداشتن زگیل بخیه زده می‌شود؛ زخم باقیمانده ظرف سه هفته بهبود می‌یابد.
- الکتروسرجری: متخصص حلقه‌ای فلزی را دور زگیل می‌اندازد، سپس جریان برق را در حلقه برقرار می‌کند و زگیل را می‌سوزاند. چون الکتروسرجری بسیار دردناک است، عمل گاهی اوقات تحت بیهوشی انجام می‌شود.
- جراحی با لیزر: از لیزر برای جراحی زگیل‌های دور از دسترس، مانند زگیل‌های داخل مقعد یا میزراه استفاده می‌شود. زگیل با لیزر سوزانده می‌شود. جراحی با لیزر را نیز مانند الکتروسرجری می‌توان تحت بیهوشی انجام داد. موضع جراحی تا چهار هفته بعد از عمل دردناک خواهد بود. بیماران تا زمان التیام یافتن کامل ناحیه درمان نباید فعالیت جنسی داشته باشند.
سوالات متداول
آیا می‌توان زگیل تناسلی را برای همیشه درمان کرد؟
درمان قطعی برای عامل ایجاد زگیل تناسلی، یعنی ویروس HPV وجود ندارد. با این حال زگیل تناسلی را می‌توان درمان کرد و انتظار می‌رود زگیل با استعمال داروهای موضعی از بین برود.
چنانچه زگیل با داروهای شیمیایی از بین نرود، می‌توان روش‌های فیزیکی یا جراحی را برای برداشتن کامل زگیل امتحان کرد.
متاسفانه از آنجایی که ویروس HPV درمان قطعی ندارد، ویروس نهفته پس از ناپدید شدن زگیل در بدن باقی می‌ماند و در نتیجه ممکن است زگیل تناسلی دوباره ایجاد شود. بااین حال امکان دارد که بدن ویروس را به مرور زمان دفع کند و دیگر دچار زگیل نشوید.
عمر زگیل چقدر است؟
اکثر زگیل‌های تناسلی با استفاده از محلول یا کرم موضعی ظرف چهار تا دوازده هفته، بسته به نوع دارو، از بین می‌روند.
جراحی زگیل را بلافاصله از بین می‌برد و فریز کردن معمولاً در چند جلسه ظرف چند هفته انجام می‌شود.
اکثر زگیل‌ها، در صورت انجام ندادن درمان، ظرف شش هفته خود به خود از بین می‌روند؛ هر چند عمر بعضی زگیل‌ها طولانی‌تر است.
آیا زگیل تناسلی دردناک است؟
خیر، اکثر زگیل‌های تناسلی بدون درداند. برخی بیماران در ناحیه زگیل احساس خارش، سوزش یا ناراحتی می‌کنند، به خصوص اگر زگیل دور مقعد ایجاد شده باشد. به ندرت پیش می‌آید که بیمار در ناحیه زگیل دچار خونریزی می‌شود.
میزان شیوع زگیل تناسلی چقدر است؟
زگیل تناسلی پس از کلامیدیا دومین بیماری شایع از دسته عفونت‌های مقاربتی جنسی است.
تقریباً تمام افرادی که فعالیت جنسی دارند، در طول عمر خود حداقل به یک گونه از ویروس HPV آلوده می‌شوند.
ممکن است دچار زگیل تناسلی داخلی بشوم؟
بله، زگیل تناسلی ممکن است داخل میزراه و مقعد هم خانم‌ها و هم آقایان ایجاد شود. همچنین در خانم‌ها احتمال ایجاد زگیل تناسلی داخل واژن و دهانه رحم هم وجود دارد.
به ندرت پیش می‌آید که زگیل تناسلی داخل دهان، روی زبان و گلو نیز به وجود بیاید.
اگر فکر می‌کنید که زگیل تناسلی داخلی دارید، برای تشخیص دقیق و در صورت لزوم، شروع درمان مناسب به پزشک مراجعه کنید.
امکان عود زگیل تناسلی وجود دارد؟
برخی افراد فقط یک بار با زگیل تناسلی روبه‌رو می‌شوند. اما اکثر افراد پس از مدتی دوباره با زگیل تناسلی مواجه می‌شوند.
روش‌های مختلف درمان زگیل تناسلی فقط خود زگیل را از بین می‌برند و اثری بر ویروس عامل ایجاد زگیل ندارند. بنابراین از آنجایی که ویروس پاپیلوم انسانی همچنان در بدن وجود دارد، ممکن است زگیل تناسلی دوباره ایجاد شود.
ویروس HPV درمان قطعی ندارد، هرچند بدن می‌تواند ویروس را به مرور زمان از بین ببرد؛ اگر بدن بر ویروس پیروز شود، دیگر در معرض خطر ایجاد زگیل تناسلی نخواهید بود.
زگیل تناسلی خود به خود از بین می‌رود؟
برخی افراد نیازی به درمان ندارند یا ترجیح می‌دهند که تحت درمان قرار نگیرند. اگر اقدامی برای درمان زگیل انجام ندهید، ممکن است زگیل خود به خود از بین برود، به همان شکل باقی بماند، بزرگتر یا کوچکتر بشود یا تکثیر بشود.
زگیل تناسلی یک سوم بیماران معمولاً ظرف شش هفته بدون انجام دادن درمان از بین می‌رود. بااین حال زگیل تناسلی بسیاری از بیماران مدت طولانی‌تری باقی می‌ماند.
درمان زگیل را سریع‌تر از بین می‌برد، احتمال انتقال زگیل را به دیگران کاهش می‌دهد و از بروز عوارض پیشگیری می‌کند.
آیا زگیل تناسلی می‌تواند منجر به ابتلا به سرطان بشود؟
زگیل تناسلی سرطان نیست و باعث ابتلا به سرطان نمی‌شود. عامل ایجاد زگیل تناسلی و ابتلا به سرطان دهانه رحم یکسان و ویروسی به نام ویروس پاپیلوم انسانی (HPV) است. البته ویروس HPV بیش از صد سویه مختلف دارد که آلوده شدن به هر کدام وخامت و عوارض خاص خود را به دنبال دارد.
زگیل تناسلی معمولاً در اثر آلوده شدن به سویه‌های 6 و 11 ویروس HPV ایجاد می‌شود. این دو سویه عامل ایجاد 90 درصد زگیل‌های تناسلی هستند، اما موجب ابتلا به سرطان دهانه رحم، واژن، مقعد یا آلت تناسلی نمی‌شوند.
آن دسته از سویه‌های HPV که عامل ابتلا به سرطان هستند، موجب ایجاد زگیل تناسلی نمی‌شوند ـ سویه‌های 16 و 18 ویروس HPV عامل بیش از 70 درصد موارد سرطان دهانه رحم هستند.
تفاوت بین منگوله پوستی و زگیل تناسلی
منگوله‌های پوستی (اسکین تگ) زائده‌های بیخطر کوچکی هستند که معمولاً در محل چین‌های پوستی، مانند کشاله ران و باسن ایجاد می‌شوند و به همین دلیل غالباً با زگیل تناسلی اشتباه گرفته می‌شوند.
تفاوت‌های اصلی بین منگوله‌های پوستی و زگیل‌های تناسلی به شرح زیر است:
- زگیل تناسلی معمولاً زبر است، حال آن که منگوله پوستی معمولاً صاف است.
- زگیل تناسلی معمولاً تخت یا کمی برآمده است، اما منگوله پوستی از پوست آویزان است.
- زگیل تناسلی گاهی به صورت خوشه‌ای ایجاد می‌شود، اما منگوله پوستی معمولاً به صورت تکی دیده می‌شود.
اگر مطمئن نیستید که دچار زگیل تناسلی هستید یا منگوله پوستی، بهتر است برای اطمینان به متخصص مراجعه کنید.
تفاوت بین زگیل تناسلی و موی درون روییده
اصلاح کردن ناحیه شرمگاهی با تیغ، خطر ایجاد موهای درون روییده را افزایش می‌دهد ـ موی درون روییده به موهایی گفته می‌شود که به سمت داخل برمی‌گردند و داخل پوست رشد می‌کنند.
موهای درون روییده معمولاً سرخ، برآمده و دردناک‌اند و شبیه به جوش یا لک هستند. چون موی درون روییده گاهی با خارش همراه است، ممکن است با زگیل تناسلی اشتباه گرفته شود.
با این حال ظاهر زگیل تناسلی کاملاً با موی درون روییده تفاوت دارد. زگیل تناسلی گوشتی رنگ و معمولاً شکل گل‌کلم است.
