اگزما دست چه علائمی دارد؟ راه های درمان اگزما (درماتیت دست)

 درماتیت دست که تحت عنوان اگزما دست نیز شناخته می‌شود یک اختلال شایع است و از هر ۲۰ نفر یک نفر را درگیر می‌کند. این اختلال می‌تواند در اوایل دوران کودکی به وجود بیاید اما معمولاً در نوجوانان و بزرگسالان شیوع بیشتری دارد. اگزما دست ممکن است یک مشکل موقت یا پایدار باشد و در برخی از افراد چند سال طول می‌کشد بهبود یابد و بر زندگی روزمره‌ آنها تاثیرات منفی می‌گذارد. در اکثر موارد روش‌های درمانی انتخاب شده به کنترل بیماری کمک خواهد کرد. تشخیص و درمان به موقع از بروز عوارض و مشکلات دیگر ناشی از اگزما دست پیشگیری می‌‌کند. افرادی که دچار اگزما ناشی از تماس با مواد آلرژی زا هستند اجتناب از دست زدن به آنها می‌تواند به بهبود اگزمای دست کمک کند.

چه افرادی بیشتر دچار اگزمای دست می‌شوند؟

---

 افرادی که در دوران کودکی دچار اگزما شده‌ اند و همچنین افرادی که به طور منظم با آب دارند بیشتر دچار اگزمای دست خواهند شد.

علل بروز اگزمای دست چیست؟

---

 در تعداد زیادی از افراد اگزما به علت تماس مستقیم پوست با مواد شیمیایی قوی و همچنین التهاب آورد مانند برخی صابون‌ها، شوینده‌ها و تماس مستقیم با آب به وجود می‌آید. به این وضعیت اگزما ناشی از تماس با التهاب آورها گفته می‌شود. در افرادی که به انواع عطر و ادکلن، فلزات یا چرم حساسیت دارند دست زدن به این مواد باعث بروز اگزما خواهد شد. به این وضعیت اگزما ناشی از تماس با آلرژی زاها می‌گویند. در تعداد زیادی از موارد علت بروز اگزمای دست مشخص نیست و هیچ گونه محرکی شناسایی نمی‌شود. در برخی از افراد چندین عامل باعث بروز اگزما می‌شوند به عنوان مثال عوامل آلرژی ‌زا و التهاب آور در به وجود آمدن این اختلال نقش دارند.

آیا اگزمای دست ارثی است؟

---

 پاسخ این سوال منفی است و اگزمای دست یک اختلال ارثی نمی‌باشد با این حال احتمال بروز اگزمای دست در کنار آسم، درماتیت آتوپیک و تب یونجه در میان اعضای خانواده وجود دارد.

 کدام مشاغل در بروز اگزمای دست نقش دارند؟

---

 افرادی که در برخی مشاغل از قبیل نظافت، مراقبت از از کودکان و سالمندان، آشپزی، آرایشگری، مکانیکی، پزشکی، دندان پزشکی، پرستاری، اپراتور ماشین آلات صنعتی، متخصص زیبایی، کارگران ساختمانی، پرورش گل، و مواردی از این قبیل حضور دارند بیشتر از سایرین دچار اگزمای دست خواهند شد. به طور کلی مشاغلی که با آب و شستشوی مکرر دست‌ها بیش از ده بار در روز سر و کار دارند در بروز اگزمای دست نقش مهمی را ایفا می‌کنند.

علائم و نشانه‌های اگزما چیست؟

---

معمولا نقاطی که به اگزما مبتلا می‌شوند، داغ، دردناک، حساس، فلس مانند و خارش‌آور خواهند بود. گاهی اوقات نیز ممکن است چندین ترک دردناک یا تاول کوچک خارش‌آور روی پوست دست شکل بگیرد که در چنین حالتی، تکان دادن دست و انگشتان برای بیمار ممکن است درد زیادی ایجاد کند.

پوست در بیماری اگزما قرمز، متورم و التهابی به نظر می‌رسد و سطح خارجی آن خشکی و آسیب دیدگی می‌بیند و فلس دار می‌شود. اگزمای دست در الگوهای متنوعی ظاهر می‌شود، اما معمولاً علت این اختلال در فرد مشخص نیست و ممکن است با گذر زمان الگوها تغییر کنند. گاهی اوقات باکتری‌های استافیلوکوکوس یا استرپتوکوکوس باعث عفونت در اگزمای دست می‌شوند. در چنین شرایطی، بیمار قرمزی، درد و خارش پوست، پوسته ریزی، ترشحات و خروج کورک تجربه می‌کند.

کدام بیماری‌های پوستی شبیه اگزما هستند؟

---

 پسوریازیس دست شبیه درماتیت است به ویژه هنگامی ‌که کف دست کلفت و فلس مانند می‌شود. عفونت قارچی و کرم حلقوی نیز باعث به وجود آمدن راش‌های خارش آور و فلس مانند خواهد شد. این بیماری‌ها معمولاً در ناحیه کف پا یا کشاله ران به وجود می‌‌آیند اما احتمال انتقال آنها به دست و ناخن نیز وجود دارد. در این موارد پزشک اقدام به نمونه برداری از پوست ناحیه آسیب دیده خواهد کرد و آن را به آزمایشگاه ارسال می‌‌کند تا وجود سایر بیماری‌ها تایید یا رد گردد.

اگزمای دست چگونه تشخیص داده می‌شود؟

---

 اگزمای دست فقط با معاینه دقیق پوست دست تشخیص داده می‌شود اما گاهی اوقات پزشک به ارزیابی سایر نقاط بدن نیز می‌پردازد تا اطمینان حاصل کند آیا اگزما فقط در دست‌ها به وجود آمده یا پوست سایر نقاط بدن را نیز درگیر کرده است. در برخی موارد پزشک از عوامل مختلف آلرژی زا استفاده می‌‌کند تا به این نتیجه برسد که آیا اختلال ایجاد شده ناشی از واکنش آلرژیک به عوامل آلرژی زا است یا خیر. این اقدامات معمولاً در واحد پوست انجام می‌گردد. اگزمای دست می‌‌تواند به دلایل متعددی به وجود بیاید. گاهی اوقات لازم است بیمار چند روز آزمایش بدهد تا در نهایت علت بروز مشکل او مشخص گردد. معمولاً پزشک در افراد بزرگسال درخواست انجام آزمایش ۵۰ مورد یا تعداد بیشتری از آلرژی ‌زاها را می‌دهد. پزشک با توجه به سابقه اگزما در بیمار درخواست انجام تست‌های آلرژی خاصی را خواهد داد.

درمان اگزمای دست

تشخیص علت بروز اگزما در درمان آن نقش بسیار مهمی دارد. پس از تشخیص علت اگزما، پزشک فرآیند درمان را آغاز می‌کند و معمولاً برنامه درمان شامل اجتناب از عوامل ایجادکننده اگزما است. متخصص پوست و مو به منظور درمان بهتر، استفاده از پمادهای ترمیم کننده، مرطوب کننده یا کورتیزون را توصیه می‌کند. همچنین، او به بیمار توضیح می‌دهد چگونه از تماس با عوامل ایجادکننده اگزمای دست اجتناب کند.

 در مواردی که امکان اجتناب از انجام برخی کارهای خاص مانند قرار دادن دست‌ها درون آب در طول روز وجود ندارد یا بیمار قادر به پوشیدن دستکش لاتکس نیست متخصص پوست و مو توصیه‌های دیگری را ارائه خواهد داد. متخصص پوست و مو استراتژی‌های مختلف را به منظور کمک به بیمار ارائه می‌‌کند تا ضمن اجتناب از بروز اگزمای دست، بیمار به ادامه زندگی معمولی خود بپردازد. گاهی اوقات استراحت به مدت چند روز می‌تواند به بهبود شرایط دست کمک کند. در صورتی که شما دچار اگزمای شدید دست هستید به استراحت بیشتری نیاز خواهید داشت. با این حال اکثر افراد به کمک روش‌های درمانی مراقبتی و پیشگیری کننده به طور کامل بهبود پیدا می‌‌کنند.

استفاده از کرم مرطوب کننده

 استفاده از کرم مرطوب کننده در درمان اگزمای دست نقش مهمی را ایفا می‌کند. این کرم به ترمیم لایه خارجی پوست و حفظ رطوبت داخلی پوست کمک می‌‌کنند تا پوست کاملا نرم و لطیف شود. بیمار باید به طور منظم در طول روز از این کرم استفاده کند تا دچار خشکی پوست نشود. استفاده از کرم مرطوب کننده همچنین ریسک بروز عفونت باکتریایی ثانویه را کاهش خواهد داد. نرم کننده‌ها، انواع کرم، لوسیون و پمادهایی که حاوی روغن هستند می‌توانند ریسک بروز آتش سوزی را افزایش دهند. در صورتی که محصولات با لباس، پارچه یا رختخواب تماس پیدا کنند احتمال بروز آتش سوزی ناشی از سیگار کشیدن یا هرگونه شعله کوچکی افزایش خواهد یافت. بیمارانی که از این محصولات استفاده می‌‌کنند باید کاملا دقت داشته باشند تا از بروز آتش سوزی جلوگیری گردد. افراد سیگاری باید از سیگار کشیدن در نزدیک افرادی که از این محصولات استفاده می‌‌کنند خودداری نمایند. گاهی اوقات شمع نیز باعث بروز آتش سوزی می‌شود به همین دلیل باید به طور منظم هرآنچه که با نرم کننده تماس دارد شسته شود. استفاده از مرطوب کننده‌ها از قبیل محصولات جایگزین صابون نیز برای تمیز کردن پوست بدون خشک کردن و آسیب رساندن به آن کاملاً ضروری است.

استفاده از پماد و کرم حاوی استروئید

 پماد و کرم حاوی استروئید رایج‌ ترین روش برای درمان اگزمای دست محسوب می‌‌شوند که باعث تسکین علائم و نشانه‌های بیماری و التهاب پوست خواهند شد. در مواردی که پوست کلفت است استفاده از پماد استروئید خفیف تاثیری در بهبود آن نخواهد داشت. معمولاً این محصولات باید روزی دو بار استفاده شوند اما استفاده بیش از حد باعث نازک شدن پوست خواهد شد. با این حال در مواردی که محصولات با توصیه پزشک مصرف شوند معمولاً منجر به بروز این مشکلات نخواهند شد.

درمان اگزما با پرتوهای فرابنفش

 درمان اگزما با پرتوهای فرابنفش در مواردی که اگزمای دست بسیار شدید است مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش بیمار باید دو تا سه مرتبه در هفته و به مدت دو ماه به بیمارستان مراجعه کند تا تحت درمان قرار بگیرد.

مصرف قرص استروئید

 در موارد شعله ور شدگی شدید اگزمای دست پزشک به مدت چند هفته به تجویز این دارو می‌پردازد. معمولاً پزشک در چند هفته دوز دارو را به تدریج کاهش می‌دهد زیرا مصرف بلند مدت آن با توجه به عوارضی که دارد توصیه نمی‌‌شود.

مصرف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن

 داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن جز روش‌های درمانی پرقدرتی هستند که گاهی اوقات برای درمان اگزمای شدید توسط پزشک متخصص تجویز می‌شوند. این گروه از داروها شامل آزاتیوپرین، سیکلوسپورین و متوترکسات می‌باشند. این داروها زمانی تجویز می‌‌شوند که اگزما بسیار شدید است یا سایر روش‌های درمانی نتوانسته اند به کنترل علائم بیمار بپردازند. پزشک برای همه بیماران از این داروها استفاده نمی‌‌کند. این گروه از داروها به صورت قرص در دسترس بیماران قرار می‌گیرند و بیمار باید به طور منظم آزمایش خون بدهد و تحت نظر پزشک باشد.

چگونه می‌توان از بروز اگزمای دست پیشگیری کرد؟

---

 به منظور پیشگیری از بروز اگزما باید در محیط کار و منزل در هنگام تماس با مواد شیمیایی التهاب آور و آب از دستکش مناسب استفاده کنید. در صورتی که قرار است به مدت طولانی از دستکش لاتکس استفاده نمایید باید زیر آن دستکش نخی بپوشید.  با توجه به نوع مواد شیمیایی و آلرژی زا که قرار است با آن کار کنید باید از دستکش مناسب استفاده نمایید و همیشه دقت کنید که داخل دستکش شما تمیز و خشک باشد و چنانچه پاره شده است آن را تعویض کنید. برخی از افراد که پوست حساسی دارند در حمام و آشپزخانه از دستکش مخصوص استفاده می‌‌کنند تا در هنگام آماده کردن غذا تمیز کردن سطوح و شست و شوی مو و بدن خود دچار التهاب پوستی نشوند. در صورتی که شما نمی‌توانید از دستکش استفاده کنید قبل از تماس با مواد آلرژی زا از کرم مخصوص استفاده کنید و پس از آن نیز با دقت دست‌های خود را با آب و صابون بشویید و خشک کنید و سپس کرم مرطوب کننده بزنید.