فهرست مطالب
یکی از راه‌های محافظت در برابر عفونت HPV زدن واکسن HPV، گارداسیل است. این واکسن بی‌خطر و مؤثر بوده و در برابر انواع ویروس HPV که شایع‌ترین علت ایجاد زگیل تناسلی و سرطان هستند از شما محافظت میکند. میلیون‌ها نفر در سراسر جهان بدون هیچ گونه عوارض جانبی جدی واکسن HPV را دریافت کرده‌اند. این واکسن حاوی ویروس زنده نیست، بنابراین نمی‌تواند باعث ایجاد عفونت HPV شود.
واکسیناسیون بهترین کارایی را در صورت انجام قبل از آغاز فعالیت جنسی و قرار گرفتن در معرض ویروس HPV دارد. با این حال، واکسیناسیون همچنان میتواند در کاهش خطر ابتلا به HPV در افرادی که قبلاً فعالیت جنسی داشته‌اند موثر باشد. سن ایده‌آل برای واکسینه شدن با واکسن گارداسیل در دختران و پسران 11 تا 12 سالگی است، اما این واکسن میتواند از سن 9 سالگی تا 26 سالگی دریافت شود.
واکسن HPV چیست؟
ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) یک ویروس مانند سایر ویروسها است که میتواند با وارد شدن به سلول باعث ایجاد عفونت شود. هنگامی که ویروس HPV وارد سلول میشود، کنترل تشکیلات داخلی سلول را به دست میگیرد و از آن برای تهیه کپیهایی از خود استفاده میکند. این کپی‌ها سپس سایر سلول‌های مجاور را آلوده می‌کنند. عفونت HPV یک فرایند کند است. در اکثر افراد قبل از ایجاد بیماری، سیستم ایمنی بدن HPV را از بین می‌برد.
عفونت HPV میتواند زگیل تناسلی را ایجاد کند. علاوه بر این، عفونت‌های HPV می‌توانند تغییراتی در سلول‌ها ایجاد کنند که در طول زمان به بروز سرطانی مانند سرطان دهانه رحم منجر میشود.
ویروس HPV حدود ۴۰ نوع مختلف دارد که عموماً دستگاه تناسلی را آلوده میکند. انتقال این نوع HPV معمولاً از طریق تماس پوست به پوست در طول رابطه جنسی، واژینال، مقعدی یا دهانی اتفاق می‌افتد. حتی اگر شما رابطه جنسی نداشته باشید، هنوز ممکن است به عفونت HPV تناسلی مبتلا شوید. بیشتر موارد عفونت HPV بدون نشانه‌ای همراه است و افراد مبتلا به آن به طور معمول از وجود عفونت خود آگاه نیستند. به همین دلیل، ویروس HPV به راحتی گسترش می‌یابد.
واکسن گارداسیل (HPV) چیست و چگونه عمل میکند؟ (مکانیسم عملکرد)
گارداسیل واکسن ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است. گارداسیل یک واکسن آماده شده استریل برای تزریق عضلانی است و حاوی پروتئین‌های غیر فعال تصفیه شده از نوع HPV ۱۱، ۶، ۱۶ و ۱۸ است. پروتئین موجود در واکسن گارداسیل، ساختارهای پروتئینی مشابه ویروس (VLP) است که شبیه ویروس HPV هستند. این پروتئین‌ها می‌توانند سیستم ایمنی بدن را فعال کنند اما نمی‌توانند باعث تکثیر ویروس شوند. پروتئین‌های استفاده شده در واکسن گارداسیل با استفاده از فناوری‌های ترکیب مجدد در سلول‌های مخمر تولید می‌شوند. هنگامی که این پروتئین‌ها از سلول‌های مخمر خارج می‌شوند، VLP ها خالص شده و با یک کاتالیزگر (سولفات آلومینیوم هیدروکسی فسفات) و یک بافر تصفیه ترکیب میشود. ویروس پاپیلومای انسانی باعث سرطان دهانه رحم، آدنوکارسینوم دهانه رحم، سرطان واژن، زگیل تناسلی و سرطان مقعد میشود.
واکسن گارداسیل با تحریک سیستم ایمنی بدن برای حمله به انواع ۶، ۱۱، ۱۶ و ۱۸ ویروس HPV عمل میکند. هنگامی که واکسن گارداسیل تزریق میشود، سیستم ایمنی بدن پروتئین‌های ویروسی موجود در واکسن گارداسیل را به عنوان عامل خارجی تشخیص داده و آنتی بادی‌هایی برای مقابله با آنها تولید میکند و از این رو باعث ایمنی بدن در برابر عفونت‌های آینده می‌شوند. بنابراین پس از تزریق واکسن، در صورت قرار گرفتن در معرض ویروس HPV، بدن از قبل آماده مقابله با عفونت است. معمولاً انواع ۶، ۱۱، ۱۶ و ۱۸ ویروس HPV با عفونت HPV ارتباط دارند. ویروس HPV ۱۶ و ۱۸ باعث ۷۰ درصد از سرطان‌های دهانه رحم میشود و تقریباً ۹۰ درصد از زگیل‌های تناسلی بر اثر انواع ۶، ۱۱، ۱۶ و ۱۸ ویروس HPV ایجاد می‌شوند.
واکسن گارداسیل (HPV) چه کاربردهایی دارد؟
در زنان و دختران
واکسن گارداسیل در دختران و زنان در سنین ۲۶ تا ۲۹ سال به منظور پیشگیری از بیماری‌های ناشی از ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) که در ادامه می‌آیند، استفاده میشود:
- سرطان دهانه رحم، آلت تناسلی، واژن و مقعد
- زگیل تناسلی (کوندیلوما آکومیناتا)
و زائده‌های پیش سرطانی یا دیسپلاستیک زیر:
- نئوپلازی داخلی اپیتلیال دهانه رحم (CIN)
- آدنوکارسینوم دهانه رحم (AIS)
- نئوپلازی درونی اپیتلیالی ولوار (VIN)
- نئوپلازی درونی اپیتلیال واژن (VaIN)
- نئوپلازی درونی اپیتلیال مقعد (AIN)
در پسران و مردان
واکسن گارداسیل در پسران و مردان ۹ تا ۲۶ سال برای پیشگیری از بیماری‌های زیر که ناشی از HPV هستند استفاده میشود:
- سرطان مقعد
- زگیل تناسلی (کوندیلوما اکومیناتا)
و زائده‌های پیش سرطانی یا دیسپلاستیک زیر:
- نئوپلازی درونی اپیتلیال مقعد (AIN)
واکسن گارداسیل (HPV) چه عوارضی دارد؟
شایع‌ترین عوارض جانبی واکسن گارداسیل عبارتند از:
- تب
- حالت تهوع
- استفراغ
- غش کردن
- سرگیجه
- درد خفیف یا متوسط
- تورم
- خارش
- قرمزی در محل تزریق
به دلیل احتمال غش کردن، بیمار باید ۱۵ دقیقه پس از تزریق تحت نظر باقی بماند؛ زیرا ممکن است واکنش‌های آلرژیک که احتمالاً شدید هستند نیز رخ دهد.
سایر عوارض جانبی مهم عبارتند از:
- تورم غدد
- سندروم گیلن باره
- سردرد
- درد مفاصل
- درد عضلانی
- خستگی
- ضعف
افرادی که به مواد موجود در واکسن گارداسیل حساسیت دارند، نباید از این واکسن استفاده کنند.
دوز واکسن گارداسیل (HPV) چقدر است؟
واکسن گارداسیل به حجم ۰.۵ میلی‌لیتر در سه دوز جداگانه به صورت تزریق عضلانی ارائه میشود. دوز اول میتواند در هر زمانی که بیمار تمایل دارد تزریق شود. دوز دوم دو ماه پس از دوز اول و دوز سوم شش ماه پس از دوز اول تزریق میشود.
کدام یک از داروها و مکمل‌ها با واکسن گارداسیل (HPV) تداخل دارند؟
واکسن گارداسیل ممکن است همزمان با واکسن هپاتیت ب، مناکترا (واکسن پلی ساکارید مننگوکوک دیفتری توکسوئید)، آداسل (توکسوئید کزاز، دیفتری توکسوئید و واکسن سیاه سرفه) تجویز شود.
استفاده از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی، اثر واکسن گارداسیل را کاهش می‌دهد. داروهای هورمونی ضد بارداری با واکسن گارداسیل تداخل ندارند.
سؤالات متداول
آیا واکسن گارداسیل (HPV) میتواند در دوران بارداری شیردهی تزریق شود؟
تزریق گارداسیل در زنان باردار به اندازه کافی مورد بررسی قرار نگرفته است. این واکسن تنها در صورت نیاز جدی میتواند برای زنان باردار تزریق شود.
مشخص نشده است که گارداسیل یا آنتی بادی‌های ایجاد شده توسط این واکسن وارد شیر مادر می‌شوند یا خیر.
برای تزریق واکسن گارداسیل (HPV) چه مواردی موجود است؟
تزریق: ۰.۵ میلی لیتر در یک دوز با یک سرنگ از قبل پر شده.
چگونه می‌توان واکسن گارداسیل (HPV) را ذخیره کرد؟
واکسن گارداسیل را می‌توان در دمای ۲ تا ۸ درجه سانتیگراد (۳۶ تا ۴۶ درجه فارنهایت) نگهداری کرد و باید آن را از نور و انجماد دور نگه داشت.
اگر بیشتر از ۲۶ سال سن داشته باشم، باید برای تزریق این واکسن چه کار کنم؟
اگر شما بیش از ۲۶ سال سن داشته باشید، هنوز واکسینه نشده باشید و در معرض خطر عفونت HPV قرار داشته باشید، می‌توانید با پزشک خود درباره نیاز به واکسن HPV مشورت کنید. استفاده از این واکسن برای افراد مختلف تا سن ۴۵ سال تأیید شده است.
اگر فرزند من تزریق یک دوز را فراموش کند چه اتفاقی می‌افتد؟
اگر فرزند شما تمام دوزها را دریافت نکرده باشد، لازم نیست این فرآیند را از اول آغاز کند. فرزند شما باید تزریق بعدی را دریافت کند، حتی اگر فاصله بین آنها بیشتر از حد توصیه شده باشد. تزریق‌های توصیه شده را کامل نکرده‌اید، این مورد درباره شما نیز صدق میکند. در صورتی که درباره هرگونه تزریق از دست رفته سوالی دارید، باید با پزشک خود مشورت کنید.
آیا واکسن HPV مؤثر است؟
واکسن HPV زمانی مؤثر است که قبل از رابطه جنسی فرد تزریق شود. با انجام تمام تزریقات می‌توان خطر ایجاد زگیل تناسلی مرتبط با HPV و سرطان را تا ۹۹ درصد کاهش داد. واکسن HPV یکی از موثرترین واکسن‌هایی است که می‌توانید دریافت کنید.
اگر اولین رابطه جنسی خود را برقرار کرده باشم، آیا باز هم می‌توانم واکسن HPV را تزریق کنم؟
بله؛ اگر قبلا رابطه جنسی داشته‌اید ممکن است به یک یا چند نوع از ویروس HPV آلوده باشید. اما ممکن است واکسن بتواند همچنان شما را در برابر انواع دیگر HPV که هنوز به آن مبتلا نیستید، محافظت کند.
آیا برای تزریق واکسن HPV به نسخه پزشک احتیاج دارم؟
بله
آیا در صورت تزریق واکسن گارداسیل (HPV) همچنان به غربالگری سرطان دهانه رحم احتیاج دارم؟
واکسیناسیون HPV به جلوگیری از عفونت HPV کمک میکند اما درمانی برای عفونت‌های HPV که قبلاً به آنها مبتلا شده‌اید، نیست. حتی زنانی که با استفاده از این واکسن واکسینه شده‌اند باید به صورت منظم غربالگری سرطان دهانه رحم را انجام دهند. شما می‌توانید درباره زمان و دفعات غربالگری با پزشک خود صحبت کنید.
غربالگری سرطان دهانه رحم شامل چه مواردی است؟
غربالگری سرطان دهانه رحم شامل آزمایش پاپ اسمیر، HPV یا هر دو مورد است. در هر دو آزمایش از سلول‌های گرفته شده از دهانه رحم استفاده میشود.
- تست پاپ اسمیر- این آزمایش میتواند تغییرات غیر طبیعی در سلول‌های دهانه رحم را تشخیص دهد. اگر آزمایش نشان دهنده تغییرات سلولی که می‌توانند منجر به سرطان شوند باشد، می‌توان قبل از ایجاد سرطان این تغییرات را درمان کرد.
- آزمایش HPV- این آزمایش میتواند بیشتر انواع سرطان زای ویروس HPV را حتی قبل از ایجاد تغییرات قابل مشاهده در سلول‌های دهانه رحم شناسایی کند.
شما باید صرف نظر از اینکه چه زمانی داشتن رابطه جنسی را آغاز کرده‌اید، انجام این نوع از غربالگری را در سن ۲۱ سالگی آغاز کنید. اینکه هر چند وقت یکبار باید غربالگری کرده و کدام آزمایش‌ها را باید انجام دهید، به سن و سابقه سلامتی شما بستگی دارد. با پزشک خود درباره برنامه غربالگری توصیه شده برای خود صحبت کنید.
علاوه بر تزریق واکسن HPV، چگونه می‌توانم در برابر عفونت HPV از خود محافظت کنم؟
اگرچه واکسن HPV در برابر شایع‌ترین علل زگیل تناسلی و سرطان از شما محافظت میکند اما باعث محافظت در برابر همه انواع HPV نمی‌شود. اگر از نظر جنسی فعال هستید، استفاده از کاندوم یا کاندوم زبانی در رابطه جنسی واژینال مقعدی یا دهانی میتواند به کاهش خطر عفونت HPV کمک کند. به دنبال کاندوم یا کاندوم زبانی تولید شده از لاتکس یا پلی اورتان باشید.
